β-glukany – co nauka mówi o ich wpływie na organizm

Czym są β-glukany?

β-glukany to jedna z najczęściej występujących form polisacharydów, czyli złożonych cukrów, które budują ściany komórkowe wielu organizmów – przede wszystkim bakterii i grzybów.
Są zbudowane z cząsteczek glukozy połączonych w długie łańcuchy, które mogą przyjmować różne formy:
od prostych struktur po bardziej rozgałęzione układy.

To właśnie sposób, w jaki te łańcuchy się rozgałęziają, odróżnia β-glukany pochodzące z różnych źródeł.
Na przykład te występujące w grzybach posiadają charakterystyczne rozgałęzienia typu 1→6,
natomiast te bakteryjne częściej tworzą rozgałęzienia typu 1→4. Co ciekawe, w roztworze wodnym β-glukany mogą zmieniać swoją formę przestrzenną, przechodząc
w helisy lub luźniejsze układy. Okazuje się, że ta trójwymiarowa „architektura” ma ogromne znaczenie – im bardziej skomplikowana struktura β-glukanu, tym silniejszy może być jego wpływ na układ odpornościowy i działanie przeciwnowotworowe [1].

Klasyfikacja i pochodzenie β-glukanów.

β-glukany można podzielić ze względu na ich źródło pochodzenia. Najprostszy podział wyróżnia
β-glukany zbożowe i niezbożowe.

Zbożowe β-glukany znajdziemy przede wszystkim w ziarnach owsa i jęczmienia.
To właśnie one są najlepiej przebadane pod kątem wpływu na obniżanie poziomu cholesterolu i regulację gospodarki węglowodanowej.

Niezbożowe β-glukany występują natomiast w drożdżach, grzybach, bakteriach, wodorostach, a nawet w niektórych owocach morza. Różnią się od tych „zbożowych”
nie tylko budową chemiczną, ale też mechanizmem działania w organizmie [2].

Jak działają β-glukany w organizmie człowieka?

Działanie β-glukanów nie jest jednorodne – zależy od wielu czynników, takich jak ich rozmiar, stopień rozgałęzienia czy zdolność do rozpuszczania się w wodzie. To właśnie budowa chemiczna
i forma przestrzenna decydują o tym, jak te związki oddziałują na nasz organizm.

Badania wykazały, że β-glukany mogą wpływać na zdrowie na wiele sposobów. Przypisuje się im właściwości:

immunomodulacyjne – wspierają i regulują pracę układu odpornościowego,

przeciwnowotworowe – mogą wspomagać organizm w walce z komórkami nowotworowymi,

hipolipemiczne – pomagają obniżać poziom cholesterolu we krwi,

hipoglikemiczne – stabilizują poziom cukru,

ochronne dla układu krążenia – zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych [3-5].

Rosnąca wiedza na temat mechanizmów działania i korzyści zdrowotnych grzybów sprzyja rozwojowi potencjalnego klinicznego zastosowania β-glukanów, a także dalszemu dokumentowaniu ich roli w zachowaniu zdrowia i zapobieganiu chorobom w kontekście zdrowego stylu życia.

element-0

Bibliografia

[1] Chan G.CF. et al. The effects of β-glucan on human immune and cancer cells. J Hematol Oncol 2, 25 (2009);

[2] Edo G. I. et al. Beta-glucan: An overview in biological activities, derivatives, properties, modifications and current advancements in food, health and industrial applications. Process Biochemistry 147 (2024) 347–370;

[3] Zhong X. et al. Immunomodulatory Effect and Biological Significance of β-Glucans. Pharmaceutics 2023, 15, 1615.

[4] Sousa P. et al. β-Glucan extracts as high-value multifunctional ingredients for skin health: A review. Carbohydrate Polymers 322 (2023) 121329;

[5] Seyed Mostafa Noorbakhsh Varnosfaderani et al. Potential promising anticancer applications of β-glucans: a review. Biosci Rep 31 January 2024; 44 (1): BSR20231686;

Artykuły popularnonaukowe

Aktualności

Zadrzechnia fioletowa – powrót zapomnianej pszczoły i jak możemy jej pomóc

Pracownie

Aktualności

Oferty badań

Aktualności

Na skróty

Ogłoszenia, oferty